بسم الله الرحمن الرحیم

از 5 اصل اصول دین، تا دیروز 4 اصل آن را گفتگو کردیم، یک اصل باقی مانده، آن هم اصل معاد است:
خداوندی که در نهایت عدل و عدالت قرار دارد و در جای جای قرآن به آن هم اشاره فرموده، آیا انسانی را که به زمین فرستاده، رهایش می کند که هر مدل که دلش می خواهد زندگی کند؟ هر شرارتی که خواست بکند؟ مگر می شود که در قبال اعمالش هیچ دریافتی نداشته باشد؟ با عقل کوچک و ناقص دنیایی من جور در نمی آید. یک معلم در مدرسه موظف به تدریس یک کتاب است که از اول سال تا آخر سال باید تدریس کند، درکنار آموزش دادن دروس آن کتاب، به شکل های مختلف در طول سال یادآوری می کند: بچه ها ثلث نزدیک است، در قدیم ما می گفتیم ثلث، حالا می گویند ترم، امتحانات نزدیک است، یادتان باشد امتحانی وجود دارد و شما باید امتحان بدهید، یادگیری شما باید ارزیابی بشود، اگر مطلوب نباشد، تعطیلات تابستان تجدید شدی ، باید بخوانی که شهریور امتحان بدهی، شهریور هم اگر مطلوب نبودی تو را سر جای اولت برمی گردانند، همان کلاس قبلی. حالا آیا خداوندی که صاحب همه صفات است، قدرت دارد، توانایی دارد، خلقت دارد و... بعد از آفرینش برای بنده اش راهنما و کتاب هم می فرستد، معلم هم می فرستد کتاب هم می فرستد، در انتها هیچی نخواهد پرسید؟ هیچی نخواهد بود؟ یعنی از کار یک معلم در نظام آموزشی هم کارش ناقص تر است؟ نعوذبالله چنین چیزی امکان ندارد. در قرآن فرموده است: پس از این مرگ دنیا، حیاتی دیگر آغاز می شود، من وارد بحث جهان برزخ، چگونگی جهان برزخ نمی شوم، خیلی بحث مفصلی است، ولی می خواهم که خداوند یک دانه عالم از جهان برزخ را نشان شما بدهد، ببینم دیگر جرأت می کنید که پایتان را یک ذره کج بردارید؟ برزخ هفت تا عالم است، الان وقتش نیست. اما خداوند فرموده: در پایان دنیا، روز قیامت که می رسد، در صحرای محشر آن حیات الهی را به جسم انسان برمی گرداند، همان جسمی که زیر خاک است، تبدیل به ذرات زیر خاک شده، اما به اذن و قوه ی الهی دوباره بلند می شود تا در دادگاه الهی حسابرسی بشود. قطعا انسان بعد از حیات مجدد توی این جسم قدیمیش همه کارهایی را که کرده به خاطر می آورد، این بخش آن از همه کشنده تر است، چون دیگر آنجا با واقعیت ها و حقیقت ها آشنا شده، وقتی خودش را نگاه می کند، یادش می آید چه کار کرده، واویلا با این دست ها چه کارهایی که نکرده، با این زبانش، یک ذره گوشت است، جهانی را به هم می ریزد، آتش به پا می کند، با این گوش ها چه کارهایی که نکرده، چه نجواهایی را یواشکی گوش نکرده است. خلاصه امروز باید در خلوت خودمان به آن روز و آن لحظه که بیدار می شویم و آگاه می شویم، در دنیا نگاه کنیم، به آن روزمان بنگریم اگر آن روز زیبا خواهیم بود خدا را شکر، یعنی این قدر صراط مستقیم رفتیم که زیباییم، اما اگر زشت و کریه و مایه ظلم به خود و دیگران هستیم امروز باید تا دیر نشده کاری کرد چون امروز هم می دانیم چه می کنیم، هم می دانیم عمل مان را چه طوری می توانیم پاک کنیم. عصبانی شدم، خشم کردم خشمم را کنترل نکردم جسارت کردم به شخصی خیلی خب گرچه که نباید تکرار شود ولی هنوز وقت است که بفهمی این کار زشت است و بروی و دل طرفت را به دست بیاوری. فرق امروز ما با آن روز محشر توی یک نکته است امروز می توانیم کاری کنیم تا آن چه که در بر ماست و زشت است از خودمان دور کنیم ولی روز قیامت این امکان دیگر وجود ندارد.
در مورد معاد قصد نداشتم بیش از این صحبت کنم اما نمی شود اختیار دست من نیست ؛ معاد دارای مراحلی است به اختصار عرض می کنم: دو بار نفخه صور دمیده می شود یک نمونه کوچک آن هر روز در دنیای ما دارد اتفاق می افتد روزانه بر نطفه های بسته شده در رحم مادرها یک نفخه اول دمیده می شود آن نطفه صاحب روح و حیات می شود پا به عرصه حیات می گذارد همه هم خوشحال می شوند به همدیگر می گویند قدم نو رسیده مبارک اما همین روز میلیون ها نفر نفخه صور دوم به آنها می خورد، می میرند و جلوه دنیایی شان را از دست می دهند و جدا می شوند، این اتفاق در دنیا، درست برعکس روز قیامت است. در سوره ی حج آیه 1 و 2 خداوند فرموده است: یا أَیُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ 1
یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَة عَمّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْل حَمْلَها وَ تَرَى النّاسَ سُکارى وَ ما هُمْ بِسُکارى وَ لکِنَّ عَذابَ اللّهِ شَدِیدٌ2 اى مردم! از پروردگارتان پروا كنيد همانا زلزله قيامت واقعه بزرگى است، روزی که آن را ببینید هر شیر دهنده ای شیرخواره اش را از یاد می برد، هر آدم بارداری بارش را زمین می گذارد، مردم را مست می بینید در حالی که مست نیستند اما عذاب خدا خیلی شدید است،
این شدت انسان ها را به این روز می اندازد. بالاترین مهر در دنیا مهر مادر هست و فرزند، در آن روز فرزند شیرخوارش را می اندازد، مادرها که باردار می شوند با بچه ای که داخل شکمشان است تا روزی که به دنیا می آید حرف می زنند، آن مادر باردار بارش را از شدت وحشت از خودش جدا می کند زمین می گذارد. در نفخه اول کل موجودات در عالم، هستی شان را از دست می دهند مگر یک عده ای خاص، سوره یس آیات 48 تا 50، سوره نمل آیه 87، سوره زمر آیه 68، با رجوع به این آیات در می یابیم که با نفخه صور اول هرکه در زمین و در آسمان ها یا به عبارتی در کل هستی قرار دارد مدهوش می افتند انگار که مردند، در نفخه اول صور هرکجا باشیم، روی زمین زندگی کنیم، در عالم برزخ باشیم، در عالم مثال باشیم، با این قصه رو به رو می شویم یعنی در هر حالتی باشیم نفخه صور اول به ما می خورد و ما در هر حالتی که هستیم کاملا ساقط می شویم، ‌در سوره نمل آیه 89 خداوند فرموده است: مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا وَهُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ هر کس عمل نیکی آورد پاداشی بهتر از آن خواهد داشت و آنها آن روز از هراسی بزرگ در امانند، خدا برای آن روز هم برایمان فکر کرده می گوید: این جا حاضر کن با خودت بیاور، کار نیک بکن، کار خوب بکن، وقتی قرآن می خوانم با صدای بلند می خوانم، خانم هم می شنود، می گوید حاج خانم من درآمد ندارم که به مردم کمک کنم،‌ گفتم کی به تو گفت پول خرج کن؟ همه چیز پول نیست، کار نیک، خرج کردن پول نیست، کمترین کار نیک، خرج کردن پول است، کار نیک می خواهید بیایید من نشان می دهم، شما را بفرستم خانه هایی که برایشان وسیله می فرستم بروید از نزدیک ببینید، یک شب شام بخرید یا در خانه تان شام درست کنید بروید خانه شان با آنها شام بخورید، ببینید در خانه های مردم چه خبراست! پس یک عده ای را داریم که استثناء هستند، بالا هم همین را گفتیم این عده چه کسانی اند؟ کسانی اند که شخصیتشان از هرگونه بدی و زشتی پاک شده است. خداوند در سوره قصص آیه 88 فرموده است: وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ همه چیز جز ذات و وجه خداوند نابود شونده است، پس آنهایی که در دنیا آنچنان زندگی کردند که نمادی از وجه خدا باشند، طبق آیه 103 سوره انبیا،لَا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ آن دلهره بزرگ آنان را نگران نمی کند. خیلی می ترسید؟ مادرم همیشه می گوید از این قبرهایی که 3-4 طبقه است برایم نگیرید مرا آن زیر نگذارید من می ترسم،‌ می ترسید، فکر آن روز را از حالا بکنید، الان ما چه کاره ایم؟ آیا آماده این شدیم که نمادی از وجه خدا باشیم؟ آیا می شود نمادی از وجه خدا بود؟ بله حتما می شود، امام حسین (ع) وقتی آنچنان در صحرای عاشورا حرکت کرد که همه مُردند، این همه سال این همه قرن گذشته نام او نه تنها زنده است، هر سال بیشتر می جوشد، من که خیابان نرفتم ولی شب ها که بالا می روم، تنها که هستم چشمانم را هم می گذارم خروش خیابان ها را می بینم و حس می کنم، عظیم است، شما با ماشین از این جا می روید حتما دیدید، خیابان ها پر است، هر کس به نوعی، نگویید ای بابا این پول ها را خرج می کردند می دادند یک عده آدم بخورد که از گرسنگی نمیرد، تو را به خدا این حرف ها را دور بریزید، اگر نمی خواهید بکنید، نکنید، کاری با بقیه نداشته باشید، برای روزی که نفخه صور دمیده می شود از حالا باید تدارک دید، تا آن روز خیلی نترسید، نلرزید، وقتی می ترسیم و می لرزیم، دو بدی دارد؛ اول آبرویمان می رود و خجالت آن می ماند بعد هم عذاب آن. نفخه دوم برای زنده ساختن و حاضر گشتن است؛ سوره زمر آیه 68 اشاره می کند به هر سه کار؛ نفخه اول و دوم، فرموده است: وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ
در صور دمیده شود پس هرکه در آسمانها و هر که در زمین است بی جان افتد. ما الان نمی بینیم در آسمان چه خبر است ولی طبق این آیه، به طور حتم موجودات بسیاری وجود دارند که خداوند فرمودند : وقتی آن نفخه اول دمیده شد، آن موقع همه بی جان می افتند. چه آنهایی که در آسمانها هستند چه آنهایی که روی زمین هستند، مگر کسی که خدا بخواهد، سپس بار دیگر نفخه صور در آن دمیده شود و به ناگاه، آنها بپا خیزند و نگاه کنند. در یک آیه پروردگار به سه موضوع اشاره فرموده است: نفخه اول که همه می میرند، مطلب دوم که یک عده افراد خاص هستند که نماد وجه خداوندی هستند، مرگی ندارند و نفخه دوم که همه بلند می شوند. سوره یس آیه 51 و سوره مومنون آیه 101 هم خداوند به این موضوع کاملا اشاره کرده است. در سوره ابراهیم آیه 48 می خوانیم: يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ.
روزی که زمین به زمین دیگر، آسمانها به آسمانهای دیگر مبدل شود، در برابر خدای یگانه قهار ظاهر شوند. زمین با این وسعتش یک چیز دیگر می شود ، آسمانها با این همه بزرگی یک چیز دیگر می شوند، بعد همه شان هم ظاهر می شوند. پس طبق این آیه در قیامت، جنبه وجه الهی زمین و آسمان هم بروز می کند، آنها به آن بزرگی، من و شما به این ریزی ، مال ما نمی خواهد بروز بکند؟ و وجهه قیامتی شان هم عیان می شود. در سوره شعرا آیات 89، 90 و 91 می خوانیم: إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿٨٩﴾ وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴿٩٠﴾ وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ ﴿٩١﴾مگر کسی که دلی سالم به خدا بیاورد. امشب یک نگاه به دلهایتان بکنید، ببینید چه قدر سالم است؟ اگر ناسالمی دارد بجنبید که معلوم نیست فردا صبح بیدار شوید، شاید صد سال دیگر هم زنده باشیم، هیچکس نمی داند، من نمی دانم که، ولی هیچ معلوم نیست فردا صبح چشم از خواب بلند کنیم یا نه! مگر کسی که دلی سالم به خدا بیاورد، بهشت برای پرهیزکاران نزدیک آورده شود، جهنم برای گمراهان نمایان شود. همه این ها درروز محشر است، در آن معادی که خداوند وعده اش را داده اتفاق می افتد. این آیات حکایت دارد که بهشت و جهنم در قیامت ساخته نمی شود، هم اکنون هم هست ولی آن موقع عیان می شود. در سوره تکاثر در آیات 5 و 6 می خوانیم، 4کَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقينِ5لَتَرَوُنَّ الْجَحيمَ6 (با استناد به این آیات این حرف را می زنیم)، خداوند فرموده است: چنین نیست، اگر شما به علم یقین می دانستید که آخرتی هست، به یقین جهنم را می دیدید. کجا ؟ همین جا. یقین مال اینجاست دیگر، باید به یقین برسم که آخرت وجود دارد که خودم را از هر کاری و هر زشتی پرهیز بدهم. می گوید: اگر این یقین به کل و ثابت و کامل در تو بود، امروز در همین دنیا و با همین بدنت جهنم را می دیدی، پس چرا ما الان جهنم را نمی بینیم؟ یک دلیل عمده دارد، تعلقات دنیایی، پرده های حجاب چشمان ما است که ما نمی توانیم ببینیم. سوره قلم آیات 42 و 43 خداوند فرموده است: یَوْمَ یُکْشَفُ عَن سَاقٍ وَ یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا یَسْتَطِیعُونَ
خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ کَانُواْ یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ‏
روزی که کار بر کافران سخت و دشوار شود؛ حالا ببینید چه کاری است؛ آنها به سجده فراخوانده شوند ولی نتوانند. دیگر آنجا فهمیده چه اشتباهی کرده، ازخدایش است که حالا یک سجده ای بکند بلکه خدا او را ببخشد، می گویند: بیا در محضر خدای بزرگ سجده کن، این خدای تو است، ولی نمی تواند سجده کند، چرا؟ دیدگانشان هراسان به زیر افتد، ذلت و خواری وجودشان را فراگیرد، در حالی که در دنیا به وقت تندرستی به سجده دعوت می شدند ولی اِبا می کردند، آنهایی که در دنیا خداوند دعوتشان می کند که بیا با من گفتگو کن، سجده در مقابل من کن تا خوار و ذلیل در مقابل انسان های پست نباشی و اِبا می کند و حاضر نیست، آنجا او را دعوت می کنند سجده کن که از این همه خواری و ذلت بیرون بیایی ولی دیگر نمی تواند خم شود و سجده کند چون در دنیا اهل سجده نبوده است. در دنیا قیامت خودمان را می سازیم، هوشیار باشیم، روی سخنم با جوانان و نوجوانان است؛ امروز با انتخاب صحیح، فردای شما آباد است، بدون سختی و تنش. امروز با انتخاب غلط فردای شما غلط خواهد بود با کلی بدبختی و سختی. من خیلی اهل کتاب بودم، جانم به کتاب بسته بود، مولانا خوانی می کردم، حافظ، سعدی، تمام اشعار شاعران قدیمی مملکتم را می خواندم، با سن خیلی کم و خیلی هم دوست داشتم، امروز با خودم فکر می کنم که شاید اگر لااقل نصف آن زمان را گذاشته بودم و بیشتر قرآن خوانده بودم، امروز اشراف بالاتری به قرآن داشتم. نه این که بگویم اشعار خوانی بد است، من هر نویسنده خارجی بنام در دنیا بود رمان های بزرگشان را خوانده بودم، همه این ها را اگر گذاشته بودم و یک چهارم آن را به قرآن اختصاص داده بودم، شاید خیلی بهتر از این بودم، شاید خیلی بیشتر از این می فهمیدم، آن وقت می توانستم برای شما هم خیلی بیشتر مثمر ثمر باشم، بچه ها، جوان ها، بجنبید، حیف است.
چون قیامت پیش حق صف ها زده / در حساب و در مناجات آمده
ایستاده پیش یزدان اشک ریز / بر مثال راست خیز رستخیز
(ای کاش امشب رستاخیز درون هر کدام ما به حرمت خون ثارالله اتفاق بیفتد)
حق همی گوید چه آوردی مرا / اندرین مهلت که دادم من تو را
عمر خود را در چه پایان برده ای / قوت و قوت در چه فانی کرده‌ای
چشم و هوش و گوش و گوهرهای عرش / خرج کردی چه خریدی تو ز فرش
(عقل و قلب ما گوهرهای عرشی است، چشم و گوش ما گوهرهای عرشی است، ای ها را خدا داد فروختی با آن چی از دنیا خریدی؟ فیلم های مستهجن ماهواره؟ اخبار درست و نادرست کشورهایی که دلشان برای ما نمی سوزد؟)
دست و پا دادمت چون بیل و کُلَند (کلنگ) / من ببخشیدم ز خود آن کی شدند ( با آنها چه کار کردی؟)
همچنین پیغام های دردگین / صد هزاران آید از حضرت چنین
(هی پیغام پشت پیغام، اخطار پشت اخطار، این پیغام ها را شنیدی با آن چه کار کردی؟ من روز نیست که در این صفحات اخبار نبینم که یک زلزله در یک گوشه ایران نباشد، اگر بخواهد من و شما را بجنباند می تواند اما نمی جنباند که، یک تکان می دهد می گوید هست، می فهمی که هست؟ آن جا رانش زمین، این جا سیل، آن جا یخ شدن آب های قطب شمال ، قطب جنوب، روان شدن آب هایش، این جا خشکسالی، آن جا سد از بین می رود، جاده چالوس قشنگ مان دیدید چه سیلی آمد چه قدر آدم مرد، چه قدر جسد دور تر ها پیدا کردند، این ها پیغام های دردناک است که خداوند به بنده اش می دهد دردش را تحمل می کند می گوید شاید این بنده با این پیغام ها یک تکانی بخورد، برای درک حقیقت در دنیا باید به قیامت مبدل شد من نمی گویم مولانا می گوید)
پس قیامت شو قیامت را ببین / دیدن هر چیز را شرط است این
تا نگردی او ندانی اش تمام / خواه آن انوار باشد یا ظلام
عقل گردی عقل را دانی کمال / عشق گردی عشق را دانی ذبال
(بستگی دارد که تو با چی در حرکتی)
معاد خواهد بود هیچ عقل سلیمی نمی تواند آن را رد کند، علی رغم همه گفتگوها چه تحصیل کرده های عظیمی در مملکت ما که حتی در این که پیامبراشان را قبول کنند یا نه دست و پا می زنند به نظر شما من می توانم کاری بکنم؟ نه، یک روزی فکر می کردم خودم را به آب و آتش می زنم، جلسات گفتگو می گذارم تا به یک جایی برسد، امروز فهمیدم که نمی شود.
سوال: در مورد وجه خدا بیشتر توضیح دهید
استاد: در مورد انسان می گوییم، ما که خدا را نمی توانیم ببینیم، یا نمی توانیم به ذات خداوند دست پیدا کنیم، اما آن چه که صفات الهی است، در انسانی تجمع پیدا کند، آن وجه خدایی را نشان می دهد؛ مثل ائمه اطهار، مثل پیغمبر، چرا مردم در عصر جاهلیت به پیغمبرجذب شدند؟ چون آن چیزی که خداوند به او عنایت کرده بود وجه الله ای بود، مردم جذب شدند بدون این که بفهمند، یا در مورد امامان ما ، الان ما در این عصر که همه پشتک وارو می زنند، ما چشم انتظار ظاهر شدن امام هستیم چون امام هست، اگر ما الان می توانیم این جا دور هم جمع شویم و در امنیت گفتگو کنیم به واسطه وجود مبارک ایشان است اگر نباشد خیلی چیزها به هم می خورد الان خیلی چیزها فقط به واسطه قدرتی که خداوند به ایشان داده است سر جایش روی زمین است ؛ این وجه الله می شود .
ادامه سوال :ما باید تمام این صفات الهی را کسب کنیم یا یک جوشش درونی است؟
استاد: این صفات الهی را درون مان داریم، چون روزی که خداوند آدم را آفرید اسما را به او آموخت، بعد ملائکه اعتراض کرد، خدا گفت این اسماء را می دانید؟ گفتند: نه ما هر چه که به ما یاد دادی همان را بلدیم. به آدم گفت این اسماء را به این ها بیاموز. ما آنها را تماما در قلب خود داریم مهم این است آیا از تعلقات دنیایی می توانیم ببریم که این ها را دانه دانه ظاهر کنیم یا نمی توانیم؟ تعلقات دنیایی؛ کسی که ثروت و مال داشته باشد، مذموم نیست. سلیمان نبی در عصر خود بالاترین سطح ثروت را داشت اما وقتی صحبت می کرد می گفت آن چه که هست از آن خداست. قارون، نمرود، فرعون این ها هم بالاترین ثروت را داشتند، اما می گفتند این چیزی است که مال من است. اگر داشته های شما، فکر می کنی که تو هستی که داری، به آن چسبیدی، اگر فکر می کنی این داشته ای که امروز داری فقط خدا عنایت کرده تو هیچ دلبستگی به آن نداری، امروز هست، فردا نباشد. تلویزیون نگاه می کردم، سه تا پسر را با هم جنگ فرستاده بودند و هر سه شهید شدند، و به قدری این ها در آرامش صحبت می کردند، من حیرت کردم، بچه هایم می گویند آخ دلم، من از فرق سر تا نوک انگشت های پایم درد می گیرد قطعا شما هم همین طوری هستید، من تنها چیزی که توانستم بگویم این که خدایا آرامش و صبر جمیل تو را برایشان آرزو می کنم و می خواهم که به همه ما فرصت بدهی که دلبستگی های مزخرف دنیای مان از خودمان قطع کنیم، هر دلبستگی را حذف کردی؛ من در زندگی ام وسایلی داشتم که خیلی برایم عزیز بود یعنی این طور عزیز که هر روز که خسته از سر کار برمی گشتم، آن را که روی میز نگاه می کردم حض آن را می بردم و خستگی ام در می رفت بچه های اقوام به خانه ما آمدند، کوچک بودند، من در آشپزخانه غذا درست می کردم، این ها چادر نمازم را هم برداشته بودند و قطار شده بودند و هو هو می کردند و دور میز پذیرایی می گشتند، یک دفعه صدای جیرینگ شنیدم و سکوت مرگ در اتاق پذیرایی شد آرام به پذیرایی آمدم و دیدم آن قوی قشنگ با گل های مصنوعی خیلی قشنگ داخل آن افتاد زمین تکه تکه شد، بچه های من می دانستند من چه قدر این را دوست دارم، یک نگاه انداختم و گفتم بچه ها پر و پای شما زخمی نشد؟ فدای سرتان صدقه بود. رفتم آشپزخانه به کارم ادامه دادم. همه آن علاقه در لحظه صفر شد. این دلبسته نشدن به دنیا می شود. ببین به چه چیزهایی دلبسته ای دانه دانه حذف کن.
ادامه سوال: سجده کنان در قرآن چه وجهی از خدا را نشان می دهند؟
استاد: کسی که به خداوند سجده می کند، موقع سجده خودش را خیلی ریز و کوچک می بیند، آن وقت در مقابل دستورات خدا گردن کشی نمی کند، بعد وقتی شما به خدایی که خالق بزرگ هستی است سجده کردی دیگر حاضر نمی شوی به این جوجه بچه هایی که خودشان را صاحب منصب می دانند کرنش کنی و گردن خم کنی چون تو بزرگترینش را داری این ها را می خواهی چه کار کنی؟
ادامه سوال: این صفات باید در اعتدال باشند؟
استاد: مگر صفات خداوند غیر اعتدال است؟ مگر در مورد عدل حرف می زدیم این را نگفتیم که خدایی که قادر و متعال است همه چیز را به اندازه داده ما را هم به اعتدال دعوت می کند اعتدال به معنی نصف نصف نیست، اعتدال یعنی هر چیزی در اندازه خودش و در جای خودش بنشیند، الان کوه ها با این همه عظمت سر برافراشتند ما نمی توانیم بگوییم این ها را باید کوچک کنیم تا مملکت مان متعادل بشود، آنها در نهایت اعتدال هستند، یک ذره این طرف و آن طرفشان بکنیم به هم می خورند، زمین های کشاورزی، زمین های بیرون شهری، هی چاه زدند که آب بکشند الان چه اتفاقی افتاده؟ زمین ها رانش می کنند هر چیزی در اندازه خود و در جای خود باید قرار بگیرد والسلام نامه تمام. من در دوره شاه دیده بودم که علی الخصوص تهرانی ها شمال می آمدند نه تنها کنار دریا بعضی ها افتضاح می گشتند، جالب تر این که زن و مردها یک چیز کوچک تر می پوشیدند تو شهر هم که خرید می رفتند باز هم این طوری می رفتند ، گفتیم هر چیزی به اندازه و در جای خود منظور این طور نبود که شمال کنار دریا و توی شهر این طور بگردی، منظور یک چیز دیگر است.
سوال: در مورد عدل خدا، اگر خداوند عادل است چرا افرادی باید روزی خود را از سطل آشغال در می آورند ولی افرادی در شرایط بسیار خوبی هستند؟
استاد: آن فردی که در سطل آشغال دولا می شود و روزی اش را برمی دارد از بی عدالتی خدا نیست، آن از زور گویی و قلدری و تصاحب مال توسط یک عده دیگر است، خداوند روزی انسان ها را در روی زمین برای همه قرار داده است هیچ کدام را بدون روزی نگذاشته است، اما اگر این اتفاق می افتد باید بگردیم و ببینیم چه ناحقی و چه ظلم و زوری توسط انسان های دیگر صورت گرفته ، این ربطی به خداوند ندارد. مگر شما که پول دستت می آید و خرج می کنی و زندگی می کنی، شب می خوابی سقف سوراخ می شود پول زمین می افتد که می گویی خدا می دهد، کار می کنید درآمد کسب می کنید و با آن زندگی تان را می گردانید.

• بعدی >